WET START (BOEING 737)

Wet Start – Tanımı, Nedenleri ve Anında Müdahale Prosedürü

Boeing 737-800 Serisi için Geçerlidir

Tanım: Wet Start Nedir?

Wet Start, motor çalıştırma sırasında N2 devir oranı yaklaşık %25'e ulaştıktan ve Engine Start Lever (Motor Başlatma Kolu) Idle Detent (boşta konumu) pozisyonuna getirildikten sonra EGT (Exhaust Gas Temperature – Egzoz Gaz Sıcaklığı) değerinde beklenen artışın gözlemlenmemesi durumunu ifade eder. Bu durum, yakıtın yanma odasına girdiğini ancak ateşlemenin gerçekleşmediğini gösterir.

Bu koşul, motor içerisinde yanmamış yakıt birikimine neden olabilir ve ciddi yangın riski oluşturur. Böyle bir durum tespit edildiğinde, prosedür derhal sonlandırılmalıdır.

Tespiti: Wet Start Durumu Nasıl Anlaşılır?

Boeing ve Pegasus gibi üretici ve operatörlerin benimsemiş olduğu standart işletim prosedürleri, uçak sistemleri ile pilot uygulamaları arasında güvenilir bir bütünlük sağlar.

• Motor çalıştırma sırasında, N2 %25’e ulaştığında, Kaptan, Engine Start Lever’ı Idle Detent konumuna getirir ve “Time Check” komutunu verir.

  
  

• First Officer (İkinci Pilot), saat üzerindeki saniye kolunu yüksek sesle okur (örneğin saniye kolu 18’deyse “One Eight” der) ve süreyi dikkatle takip eder.

  
  

• Eğer Kaptan, ilk 10 saniye içinde “Fuel Flow, EGT” komutunu verirse, ateşlemenin normal şekilde ilerlediği kabul edilir.

  
  

• Ancak 10 saniye geçer ve EGT yükselmezse veya herhangi bir doğrulama yapılmazsa, First Officer, “Ten Seconds” ikazını verir. Bu çağrı, bir Wet Start durumunun oluştuğunu gösterir.

Anında Müdahale Prosedürü

• Kaptan, derhal Engine Start Lever’ı Cutoff pozisyonuna almalıdır. Bu işlem, motora yakıt akışını ve ateşleme sinyallerini sonlandırır.

  
  

• Eğer Engine Start Switch hâlâ GROUND konumundaysa:

  
  

  • Kaptan tekrar “Time Check” komutu verir.

    
    

  • First Officer, 60 saniyelik süreyi başlatır. Bu sürede starter motor, motoru döndürmeye devam eder ve yanmamış yakıtın motor içinden tahliyesi sağlanır. Bu işleme Motoring (Havalandırma Döndürmesi) denir.

Eğer N2 %56’nın üzerine çıkarsa, Engine Start Switch otomatik olarak OFF konumuna döner. N2 değeri %20'nin altına düşerse, switch yeniden GROUND konumuna alınarak motoring işlemi gerektiği şekilde sürdürülür.

Bu ana kadar yapılan tüm işlemler Memory Item (hafızadan uygulanacak kritik prosedür) kapsamındadır.

Ardından, QRH (Quick Reference Handbook) Aborted Engine Start Checklist uygulanmalıdır.

Sistem Mantığı: Engine Start Lever ve Ateşleme

Boeing 737-800 uçaklarında:

• Engine Start Lever’ın Idle Detent konumuna alınması, Fuel Shutoff Valve’ların (Yakıt Kesme Vanaları) açılmasına, Electronic Engine Control (EEC) sisteminin devreye girmesine ve Engine Start Sequence’in (Motor Başlatma Dizisi) başlamasına neden olur.

  
  

• Ateşleme, elektronik sistem tarafından otomatik olarak kontrol edilir. Kokpitte ateşlemeyi manuel olarak kontrol edecek bağımsız bir anahtar mevcut değildir; tüm süreç sistem mantığı ile yönetilir.

Wet Start’ın Olası Nedenleri

1. Ateşleme Sistemi Arızası

   
   

   • Ateşleme sistemindeki bir arıza, yakıtın tutuşmasını engelleyebilir.

     
     

   • Eğer Sol Ateşleme sistemi arızalıysa, IGNITION seçici BOTH konumuna getirilerek ikinci bir çalıştırma denemesi yapılabilir.

     
     

   • Eğer Sağ Ateşleme sistemi arızalıysa, Minimum Equipment List (MEL) kısıtlamaları gereği uçuşa izin verilmez.

   
   

2. Atmış Devre Kesici (Circuit Breaker - CB)

   
   

   • Devre kesicilerden birinin atması, ateşleme veya yakıt sistemlerini devre dışı bırakabilir.

     
     

   • CB’ler, bakım ekibiyle görüşülmeden ve yakıt sızıntısı olmadığından emin olunmadan kesinlikle yeniden devreye alınmamalıdır.

     
     

   • Motor içinde veya çevresinde yakıt birikmesi veya sızıntısı olmadığından emin olunmadan hiçbir şekilde CB resetlenmemelidir.

Denetimsiz bir CB reset işlemi, ciddi motor hasarına veya yangına neden olabilir.