Uçak Ağırlığı Temelleri ve Operasyonel Kullanımı

Bu yazı, temel uçak ağırlığı tanımlarına, bunların hesaplama yöntemlerine ve operasyonel kullanım alanlarına genel bir bakış sunar.

Uçak ağırlık yönetimi, ticari havacılıkta merkezi bir rol oynar. Hava yolu sistemlerinde genellikle otomatikleştirilmiş veya önceden tanımlanmış olsa da, bu değerler uçuş güvenliği, yapısal bütünlük ve performans planlaması açısından kritik öneme sahiptir.

Operasyonel Ağırlık Tanımları

Temel Ağırlık (Basic Weight - BW)

Üretici tarafından fabrikadan çıkışta tanımlanan uçak ağırlığıdır. Uçak yapısı ve standart uçuş ekipmanlarını içerir. Havayolu şirketine özel kurulumlar (örneğin; mutfak, ek koltuklar, antenler) bu ağırlığa dahil değildir.

Kuru Operasyonel Ağırlık (Dry Operating Weight - DOW)

Temel Ağırlık’a aşağıdaki unsurların eklenmesiyle hesaplanır:

• Kokpit ve kabin ekibi

• Ekip bagajı

• Standart ikram malzemeleri

• İçilebilir su ve teknik ekipmanlar

DOW değeri, atanan ekip sayısına ve hizmet türüne (iç hat veya dış hat) göre değişebilir. Yükleme formunda ekip bilgisi sayısal bir çift olarak belirtilir (örneğin; 2/4, iki kokpit ve dört kabin ekibi) ve rota türünü belirten mutfak kodu ile birlikte gösterilir. Ek ekipman olması durumunda, önceden belirlenmiş ağırlık endekslerine göre manuel düzeltmeler yapılır.

Operasyonel Ağırlık (Operating Weight - OW)

DOW ile kalkış yakıtının toplamıdır. Uçağın yolcu veya kargo olmadan kalkışa hazır konfigürasyonunu temsil eder. Taksi (taxi) yakıtı bu değere dahil değildir.

Kalkış Ağırlığı (Take-Off Weight - TOW)

OW ile toplam trafik yükünün (yolcu ve kargo ağırlığı) toplamıdır. Uçağın fren bırakma anındaki brüt ağırlığını ifade eder. Taksi yakıtı yine bu değere dahil edilmez.

Yakıtsız Ağırlık (Zero Fuel Weight - ZFW)

Uçağın yakıtsız toplam ağırlığıdır. Trafik yükünün DOW’a eklenmesiyle hesaplanır. Kanat yüklemesi ve yapısal sınırların değerlendirilmesi açısından önemlidir.

İniş Ağırlığı (Landing Weight - LAW)

Uçağın tekerlek koyduğu andaki beklenen ağırlığıdır. Kalkış ağırlığından uçuşta harcanacak yakıtın çıkarılmasıyla hesaplanır.

Maksimum Ağırlık Sınırları

Her operasyonel ağırlığın, uçağın yapısal ve performans sınırları tarafından belirlenen bir maksimum değeri vardır. Bu sınırlar, uçuş planlaması ve icrası sırasında aşılmamalıdır. Sık kullanılan kısaltmalar şunlardır:

• MZFW: Maksimum Yakıtsız Ağırlık

• MTOW: Maksimum Kalkış Ağırlığı

• MLW: Maksimum İniş Ağırlığı

Bu sınırların aşılması, yapısal hasar ya da uçak performansının bozulmasıyla sonuçlanabilir.

Yapısal Ağırlık Sınırları

Maksimum Taksi Ağırlığı (Maximum Taxi Weight - MTW)

Uçağın iniş takımları veya amortisörleri aşırı yüklenmeden yerde taksi yapabileceği maksimum ağırlıktır. Taksi yakıtını içerir. Kalkışta tekerleklerin döndüğü anı ifade eden MTOW’dan farklıdır.

Maksimum Uçuş Ağırlığı

Motor itiş gücü ve aerodinamik kaldırma kapasitesine bağlı olarak belirlenir. Uçağın havada iken yapısal olarak taşıyabileceği teorik üst sınırdır.

Sonuç

Uçak ağırlıklarının doğru şekilde hesaplanması ve uygulanması, güvenli, verimli ve düzenlemelere uygun uçuş operasyonları için zorunludur. Pek çok unsur operasyonel yazılımlar tarafından otomatik olarak yönetilse de, tanımların ve sınırların anlaşılması yük planlaması, performans değerlendirmesi ve olağan dışı durumlar için değerli bir bağlam sağlar.